İstanbul'un Tarihi Hamamları

Hacı Kadın Hamamı

Su sistemlerinin çeşmeler gibi tüketim aşamasında kullanılan yapılarıdır hamamlar demek yanlış olmaz sanıyorum. Osmanlı öncesinden beri İstanbul'da epeyce hamam yapılmış ancak Roma ve Bizans döneminden günümüze ulaşan hamam bulunmamaktadır. Hamamlar daha çok hayır amaçlı yapılan binalara gelir getirmesi için yapılmışlardır. İkinci bir sebepte döneminde yapı manzumelerinin merkezi konumunda bulunan camiye cemaat çekme bakımından etkili olmalarıymış. Birçok vakıf sahibi kurdukları hayır eserlerine gelir getirmesi için başka semtlerde, hatta başka şehirlerde de hamam yaptırmışlardır. İstanbul'da Evliya Çelebi kendi zamanında 151 hamam olduğunu ve 17 tanesinin de inşaa edildiğini belirtmiş. Fazla hamam yapılması, aynı zamanda fazla su ve odun tüketimi manasına geldiği için sınırlamalar da getirilmiştir.

Hamamlar genellikle çifte hamam olarak yapılmışlardır. Yani yarısı kadınlara, yarısı erkeklere ayrılmıştır. Bu tip yapılarda kapıların muhakkak farklı sokaklara bakmasına dikkat edilirmiş.

View İstanbul'un Tarihi Hamamlari / Historical Baths in Istanbul in a larger map

Kolayca özel mülkiyete geçebilen hamamlar gelir getirdiği müddetçe kullanılmış, gelirleri zayıfladıkça ortadan kaldırılmışlar. Birçoğunun günümüze gelememe sebebinin bu olduğu düşünülmektedir. Büyük ve tarihi değerleri olan önemli hamamlardan bir kısmının işyeri, depoya dönüştürülmesi böyle de okunabilir.

Ayakapı Hamamı

Günümüze ulaşanlar içinde en eskisi Mahmut Paşa Hamamı'dır. (1466-67) Bazılarının günümüze bir parça kalıntısı gelmiş, bazısı yol genişletme çalışmalarından nasibini almış ve yıktırılmış, bazısı zamana direnememiş yok olmuş. Kimisi tamamen yenilenmiş, kimisi kısmen yenilenmiş, kimisi işlevi dışına çıkmış, kimisi turistlere hizmet etmekte, kimisi de halen halka açık olarak işlevini sürdürmektedir. Aşağıda güncellemesi devam edecek bir liste ve yukarıda haritadaki konumlarını ayırt etmeden veriyorum. Silivri ve Çatalca bölgesindekileri dahil etmedim. Bunların bir kısmını görmedim, bir kısmı sokağa doğru fotoğraf vermediği için elimde yok. Zaman içinde tamamlarım diye umuyorum.

İstanbul'un Tarihi Hamamları'nın Listesi
*    Acemoğlu Hamamı, Şehzadebaşı
*    Acı Hamam, Sultanahmet
*    Acımusluk Hamamı, Babıali
*    Ağa Hamamı (Üsküdar)
*    Ağa Hamamı, Beyoğlu
*    Ağa Hamamı, Samatya
*    Akarçeşme Hamamı, Eyüp
*    Akbıyık Hamamı
*    Altunizade İsmail Paşa Hamamı
*    Arabacılar Hamamı, Ayvansaray
*    Atik Valide Hamamı
*    Avcı Mehmet Hamamı, Sarıyer
*    Ayakapı Hamamı
*    Ayazma Hamamı
*    Ayşekadın Hamamı, Süleymaniye
*    Aziziye Hamamı, Kadıköy
*    Bahçeli Hamam, Beyoğlu
*    Bakırköy Hamamı
*    Balat Hamamı
*    Beşiktaş Hamamı
*    Beyazıt Hamamı
*    Beykoz Hamamı
*    Beylerbeyi Hamamı
*    Beylerbeyi Hamamı
*    Bulgurlu Hamamı
*    Cağaloğlu Hamamı
*    Cami-i Kebir Hamamı, Kasımpaşa
*    Cedid İbrahim Paşa Hamamı, Dolmabahçe
*    Çarşı Hamamı, Kadıköy
*    Çardaklı Hamam, Küçükayasofya
*    Çemberlitaş Hamamı
*    Çinili Hamam, Üsküdar
*    Çinili Hamam, Zeyrek
*    Çorlulu Ali Paşa Hamamı, Kulaksız
*    Çukurbostan Hamamı
*    Çukurcuma Hamamı, Beyoğlu
*    Davutpaşa İskelesi Hamamı
*    Dökmeciler (Süleymaniye) Hamamı
*    Eski Hamam, Üsküdar
*    Eski Yeni Hamamı, Eyüp
*    Eyüp Sultan Hamamı
*    Firuz Ağa Hamamı, Cihangir
*    Galatasaray Hamamı
*    Gedikpaşa Hamamı
*    Gümüşsuyu Kışlası Hamamı
*    Hacı Kadın Hamamı, Unkapanı
*    Hacı Kadın Hamamı, Yedikule
* Piyalepaşa Hamamı, Kasımpaşa
* Hançerli Hamamı, Ayvansaray
*    Hasan Paşa Hamamı, Laleli
*    Haseki Hürrem Sultan Hamamı, Haseki
*    Haseki Hürrem Sultan Hamamı, Sultanahmet
*    Havuzlu Hamam, Nişanca-Fatih
*    Haydar Hamamı
*    Hocapaşa Hamamı
*    Horhor Hamamı
*    Hürriyet Hamamı, Dolapdere
* İbrahim Paşa Hamamı, Silivrikapı
*    İcadiye Dağ Hamamı
*    İcadiye Hamamı
*    İshak Paşa Hamamı, Sultanahmet
*    İstinye Hamamı
*    Kadırga Hamamı
*    Kazlıçeşme Hamamı
*    Kılıç Ali Paşa (Tophane) Hamamı
*    Kocamustafapaşa Hamamı
*    Köçeoğlu Hamamı, Bahariye
*    Kulaksız Hamamı
*    Kutb İbrahim Efendi Hamamı, Beyoğlu
*    Kuzguncuk Hamamı
*    Küçükçekmece Hamamı
*    Küçükmustafapaşa Hamamı
*    Küçükpazar Hamamı
*    Mahmut Paşa Hamamı
*    Mehmet Ağa Hamamı
*    Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane Hamamı
*    Merkez Efendi Hamamı
*    Mihrimah Sultan Hamamı, Edirnekapı
*    Mimar Sinan Hamamı
*    Nişanca Hamamı
*    Ortaköy Hamamı
*    Örücüler Hamamı , Mercan
*    Perşembepazarı Hamamı
*    Piri Mustafa Paşa Hamamı, Fatih
*    Piri Paşa Hamamı, Hasköy
*    Sefa Hamamı, Kurtuluş
*    Sefa Hamamı, Topkapı
*    Sofular Hamamı, Fatih
*    Sultan (Paşa) Hamamı, Kariye
*    Sultan Ahmet Hamamı
*    Sütlüce Hamamı
*    Şengül Hamamı
*    Şifa Hamamı, Sultanahmet
*    Şifa Hamamı, Kartal
*    Tahta Minare Hamamı, Balat
*    Tahtakale Hamamı
*    Vezneciler Hamamı
*    Yalı Hamamı, Maltepe
*    Yeni Hamam, Kasımpaşa
*    Yeşildirek Hamamı, Azapkapı
*    Zincirlikuyu Hamamı, Karagümrük

*** | ***

Hamamlardan fotoğraflar: